Mediplanet/Pharmaplanet

Het UZ Gent kan tot 30 slachtoffers per uur verzorgen na een aanval met chemische, biologische, nucleaire of radiologische wapens. De nodige voorzorgen worden genomen sinds de oorlog tussen Rusland en Oekraïne escaleert. Er worden decontaminatiepakken aangekocht en bij het ziekenhuispersoneel worden noodplannen opgefrist. Indien Oekraïense oorlogsslachtoffers massaal worden overgebracht naar ons land, worden die verspreid en moet elk ziekenhuis een zogenaamde 'reflexcapaciteit' respecteren, die berekend wordt op basis van het aantal ziekenhuisbedden. De oorlog in Oekraïne dwingt de directie van het UZ Gent, een van de grootste ziekenhuizen van het land, om voorzorgen te nemen. Eerder deze week werd een webinar georganiseerd, een online seminarie voor medisch personeel, dat zich toespitst op slachtoffers van 'CBRN'-incidenten. Dat zijn chemische, biologische, radiologische of nucleaire incidenten. Het webinar is ook bedoeld voor collega's uit omliggende ziekenhuizen. "Het overloopt welke middelen er zijn, wat de symptomen ervan zijn en hoe ze worden behandeld", zegt diensthoofd Peter De Paepe van de Spoedgevallendienst. "Omdat er verwacht kan worden dat de slachtoffers verspreid zullen worden over Europese ziekenhuizen. Onze overheid zal daarin een regulerende rol spelen. En met name het centraal ziekenhuis van Neder-Over-Heembeeck (Militair Hospitaal Koningin Astrid, nvdr) als centraal ziekenhuis. Van daaruit zullen patiënten verspreid worden naar andere (universitaire) ziekenhuizen." Dat gebeurde ook na de oorlog tussen Iran en Irak, toen slachtoffers van mosterdgas in Belgische ziekenhuizen werden verzorgd. "Het is belangrijk dat artsen dan goed weten wat mosterdgas is, wat de letsels zijn en wat het doet." De reflexcapaciteit moet ook beschikbaar zijn voor aanvallen dichter bij huis. "Eigen aan die zaken is dat we er meestal niet mee geconfronteerd worden", leidt hoofdarts Frank Vermassen het webinar in. "Daarom is het nuttig om de principes van de opvang aan bod te laten komen." Het UZ Gent is op die manier voorbereid om oorlogsslachtoffers op te vangen bij een aanval die duizenden slachtoffers zou maken op Oekraïens grondgebied.

In het geval die daarna massaal geëvacueerd kunnen worden, zou een spreiding over Europese medische instellingen kunnen gebeuren. "Maar ook in het geval dat het conflict verder zou uitbreiden en wij op een of andere manier ook geïmpacteerd zouden raken", zegt Vermassen. Een aanval met massavernietigingswapens zou in beide gevallen leiden tot een spreiding van de slachtoffers over meerdere ziekenhuizen.

Dat gebeurt volgens de zogenaamde "reflexcapaciteit", die het minimaal aantal slachtoffers omschrijft dat een ziekenhuis kan opnemen tijdens de eerste twee uur. Het gaat om 3 procent van het aantal erkende bedden van het ziekenhuis. In het geval van het UZ Gent zijn dat dertig slachtoffers. Maar ook andere ziekenhuizen moeten zich naar eigen vermogen voorbereiden.

De toevloed van 30 slachtoffers per uur is niet lang vol te houden. Onder die groep slachtoffers is een verhouding van 10 procent kritieke slachtoffers van toepassing, 30 procent zwaargewonde slachtoffers en 60 procent lichtgewonde slachtoffers.

Ook in het uiterste scenario, waarbij het Russisch regime een kernwapen zou inzetten, moeten ziekenhuizen voorbereid zijn. Ook al zijn slachtoffers daarvan erg moeilijk te behandelen, zeker indien ze dicht bij een stralingsbron hebben verbleven. Maar De Paepe legt uit dat - indien slachtoffers van een kernwapen worden overgebracht - die niet gedecontamineerd moeten worden.

Ze vormen geen risico voor hulpverleners of omwonenden van ziekenhuizen. Dat is enkel het geval indien nucleaire deeltjes in het lichaam terechtkomen. "Maar - in tegenstelling tot chemische en biologische wapens - kunnen we meten. Zo weten we hoe lang we hulpverleners onder bepaalde stralingsniveaus kunnen laten werken."

Indien slachtoffers van een chemische aanval massaal gedecontamineerd moeten worden, gebeurt dat doorgaans voordat die naar de ziekenhuizen worden gebracht. "We beschikken met de civiele bescherming en de brandweer over grootschalige decontaminatie-eenheden. Die noodplannen liggen er." Al moeten ook ziekenhuizen een zekere voorraad hebben van pakken en ander beschermend materiaal. De Paepe wijst erop dat de aankoop van decontaminatiemateriaal erg duur is.

Zo heeft het UZ Gent beschermende pakken aangekocht met gelaatsmaskers en filters. Die zijn vaak wegwerp. Om ze langer te kunnen gebruiken zijn er varianten met motors, die voor luchtcirculatie binnenin zorgen. De spoeddienst beschikt over een decontaminatie-eenheid waar twee mensen slachtoffers behandelen. Dat kunnen er meer zijn, indien de toestroom groot is.

De Paepe geeft aan dat beleidsmakers gerust mogen zijn over de aanwezigheid van goede noodplannen. Maar ook de voorbereidingen zijn duur en tijdrovend voor ziekenhuizen. "Beleidsmakers moeten zich ervan bewust zijn dat ze ziekenhuizen vragen om de nodige investeringen te doen."

Bron: Belga