Mediplanet/Pharmaplanet

KU Leuven-onderzoekers hebben een alternatief molecule ontwikkeld voor bisfenol A (BPA), een chemische verbinding die in talloze kunststofproducten gebruikt wordt. De bouwsteen is al jaren omstreden omwille van negatieve gezondheidseffecten. Het onderzoek is maandag gepubliceerd in het wetenschappelijk tijdschrift Nature Sustainability.

Het gebruik van de chemische stof staat al jaren ter discussie. Het Europees Agentschap voor chemische stoffen omschrijft BPA als hormoonverstorend en giftig voor de voortplanting. Het gebruik van de stof is al deels aan banden gelegd, in drinkflessen en -bekers voor baby's en peuters, en in verpakkingen van voeding tot de leeftijd van 3 jaar. In april legde het Europees Voedselagentschap nog een nieuwe drempelwaarde van 0,2 nanogram per kilogram lichaams gewicht per dag op. Die waarde ligt 20.000 keer lager dan de vorige.

De KU Leuven-onderzoeksgroep Duurzame Processen en Katalyse werkt aan potentiële vervangers voor BPA. Maar de stof heeft ook enkele belangrijke troeven, waardoor ze interessant is om in veel producten verwerkt te worden: BPA maakt materialen erg sterk en warmtebestendig. "De uitdaging is dus om die kwaliteiten te behouden, maar dan wel zonder de negatieve effecten op de gezondheid en het milieu", vertelt Laura Trullemans, postdoctoraal onderzoeker bij de groep.

De onderzoekers ontwikkelden alternatieve moleculen, waarbij de kernstructuur van BPA behouden blijft, maar aangevuld wordt met andere chemische verbindingen. "Bij testen op menselijke cellen zien we dat onze alternatieven de hormonale activiteit drastisch verlagen tot volledig doen verdwijnen", duidt Trullemans. "Zelfs een hoge concentratie van de door ons ontwikkelde chemische stoffen bindt nauwelijks met de hormoonreceptoren. In vergelijking met BPA-gebaseerde materialen levert ons alternatief materialen op van evenwaardige kwaliteit."

De nieuwe stoffen zijn niet alleen beter voor de gezondheid, het chemisch proces is ook milieuvriendelijker. "In tegenstelling tot de huidige BPA-productie, gebruiken we bij dit proces geen giftige stoffen. Verder zorgt de hoge opbrengst van ons proces en het hergebruik van de reagentia voor veel minder afval. We kunnen dus op een duurzame manier de opbrengst maximaliseren", zegt professor Bert Sels, hoofd van de onderzoeksgroep. "Daarnaast is het ook mogelijk om onze veiligere moleculen te maken uit biogebaseerde grondstoffen."

Het onderzoek dat maandag is gepubliceerd, is uitgevoerd op laboschaal. De stap naar de praktijk zal nog wat tijd vragen. De wetenschappers zullen nog verdere testen uitvoeren om de veiligheid van het molecule te garanderen. Daarna is het zaak om de schaal van de productie te vergroten, de duurzaamheid van het proces te optimaliseren en het gebruik van de molecules in concrete toepassingen te onderzoeken. "Het gebruik van BPA en andere bisfenolen zal in de toekomst waarschijnlijk nog verder worden beperkt", vertelt professor Sels. "De nood aan een volwaardig alternatief is dus urgent."



Bron: Belga