Mediplanet/Pharmaplanet

De Europese lidstaten gaan voortaan een uniforme manier hanteren om te bepalen hoe groot het coronarisico is in de verschillende landen en regio's. Op basis van de informatie die ze wekelijks aan het Europees Centrum voor ziektepreventie en -bestrijding (ECDC) gaan bezorgen, zal dat een gemeenschappelijke COVID-kaart publiceren met vier verschillende kleurcodes. De bevoegde ministers hebben daarvoor dinsdag het licht op groen gezet. Aan de hand van de kleurcodes zullen de lidstaten zelf kunnen beslissen of en welke reisbeperkingen en andere maatregelen er opgelegd worden.

De EU-lidstaten engageren zich ertoe om om de zeven dagen drie soorten gegevens over te maken aan het ECDC: het aantal nieuw bevestigde coronagevallen per 100.000 inwoners in de voorbije 14 dagen, het aantal uitgevoerde tests per 100.000 inwoners in de voorbije 7 dagen en het percentage positieve tests in de afgelopen week, de zogenaamde positiviteitsratio. Aan de hand van enkele criteria die nu afgesproken zijn, zal het ECDC met die gegevens elk land en elke regio een kleurcode geven:

- groen wanneer er minder dan 25 bevestigde gevallen per 100.000 inwoners zijn en de positiviteitsratio lager is dan 4%;

- oranje bij minder dan 50 bevestigde gevallen op 100.000 en een positiviteitsratio van 4% of hoger, of bij 25 tot 150 bevestigde gevallen per 100.000 en een ratio lager dan 4%;

- rood bij 50 of meer bevestigde gevallen per 100.000 inwoners en minstens 4% positieve tests, of bij meer dan 150 positieve gevallen op 100.000, onafhankelijk van de positiviteitsratio;

- grijs wanneer het ECDC onvoldoende gegevens heeft gekregen of er minder dan 300 testen per 100.000 inwoners zijn uitgevoerd.

Op basis van de zo samengestelde COVID-kaart, die dus wekelijks zal geüpdatet worden, kan elke lidstaat maatregelen opleggen aan wie uit een gekleurde zone komt. Zulke beslissingen blijven dus een nationale aangelegenheid, al spraken de lidstaten af dat er geen reisbeperkingen ingesteld zullen worden tegen wie uit een groene zone komt. Ook zou niemand de toegang tot een land mogen worden geweigerd, ook al komt hij uit een oranje, rode of grijze zone. De landen zullen ook rekening houden met de epidemiologische situatie op hun eigen grondgebied.

De afspraken die nu gemaakt zijn, hebben tot doel de beperkingen aan het vrij personenverkeer op elkaar af te stemmen en burgers transparantie en voorspelbaarheid te bieden. Een verplichte quarantaine of een coronatest zijn twee maatregelen die opgelegd kunnen worden aan wie uit een niet-groene zone komt. Een test wordt in principe afgenomen wanneer iemand uit het buitenland komt, maar er kan ook geëist worden dat die test al vóór vertrek wordt afgenomen. Er wordt tegelijk gewerkt aan een gemeenschappelijke Europees Passagier Lokalisatie Formulier, zoals dat ook in ons land al gehanteerd wordt.

Nationale maatregelen moeten indien mogelijk minstens 48 uur voor implementatie gemeld worden bij de Europese Commissie en meegedeeld aan de landen waarop ze van toepassing zijn. Zeker 24 uur voor ze van kracht worden, moet ook het publiek op een duidelijke, begrijpelijke manier worden geïnformeerd.

De Europese Commissie roept de lidstaten nu op alle gevraagde gegevens zeker door te geven aan het ECDC, zodat de poging tot coördinatie niet mislukt. Toch uitten landen als Oostenrijk en Luxemburg al meteen kritiek op de beslissingen die door een meerderheid van de lidstaten genomen zijn. Volgens de Oostenrijkse minister van Europese Zaken Karoline Edtstadler zijn de gehanteerde criteria niet nauwkeurig genoeg en zullen de meeste Europese regio's meteen rood kleuren. Ze drukte de vrees uit dat Europeanen dit najaar en de komende winter niet zullen kunnen reizen. Haar Luxemburgse collega Jean Asselborn betoogde dan weer dat het absurd is dat het ene Europese land het andere als risicogebied zal kunnen indelen. Bovendien wordt Luxemburg volgens hem benadeeld door de testcriteria om dat het land zijn inwoners gratis tests aanbiedt, ook aan wie asymptomatisch is.

Belgisch minister van Buitenlandse Zaken Sophie Wilmès, die ook bevoegd is voor Europese aangelegenheden, keurde de aanbevelingen - want dat zijn het strikt genomen - wel goed. "Ons land ijvert voor de grootst mogelijke coördinatie qua reisbeperkingen binnen de Europese Unie", zegt ze. "Het gaat hier duidelijk om een eerste stap die nog verder uitgewerkt moet worden." Ze stipt aan dat de bedoeling is om de quarantaineduur in de verschillende lidstaten te coördineren.

Bepaalde categorieën reizigers zullen overigens nooit aan quarantainemaatregelen onderworpen worden, ook al komen ze uit een rode zone. Het gaat bijvoorbeeld om werknemers in de transportsector, grensarbeiders en uitoefenaars van een essentieel beroep die voor hun werk naar het buitenland reizen, en mensen die om dringende familiale of professionele redenen moeten reizen.