België boekt vooruitgang in de strijd tegen vervuiling en klimaatverandering, maar structurele uitdagingen blijven groot. Dat blijkt onder meer uit het Europees Milieurapport 2025. Het vijfjaarlijkse rapport van het Europees Milieuagentschap (EEA) over de staat van het milieu in Europa werd maandag voorgesteld. De kernboodschap: ondanks forse dalingen in uitstoot en vervuiling, blijft de toestand van het leefmilieu in de Europese Unie zorgwekkend.
"Er werd aanzienlijke vooruitgang geboekt, maar de algemene toestand van het milieu in Europa is niet goed", aldus het EEA. Het rapport benadrukt dat klimaatverandering en milieudegradatie een directe bedreiging vormen voor de gezondheid, welvaart en het concurrentievermogen van de EU.
Recente extreme weersomstandigheden hebben aangetoond hoe kwetsbaar welvaart en veiligheid zijn voor milieuvervuiling en klimaatverandering, aldus vicevoorzitter van de Europese Commissie Teresa Ribera. "De natuur beschermen is geen kostenpot. Het is een investering in ons concurrentievermogen, veerkracht en het welzijn van onze burgers."
Tegelijk toont het rapport ook positieve tendenzen: sinds 1990 is de uitstoot van broeikasgassen met 37 procent gedaald, grotendeels dankzij de verminderde afhankelijkheid van steenkool, olie en gas, terwijl het aandeel van hernieuwbare energie in de elektriciteitsproductie sinds 2005 verdubbelde. Ook de luchtkwaliteit is sterk verbeterd en bedrijven vinden het verkleinen van hun ecologische voetafdruk steeds belangrijker.
Maar op andere vlakken trekt het agentschap aan de alarmbel. Biodiversiteit en watervoorraden staan onder hoge druk. Chemische vervuiling - met onder meer PFAS - is een groot probleem. De transportsector blijft zwaar afhankelijk van fossiele brandstoffen, de landbouwsector heeft een grote impact op het milieu en het Europese continent warmt dubbel zo snel op als het globale gemiddelde.
Ook in België is er werk aan de winkel: ondanks een aantal successen, blijft de druk van mobiliteit, verstedelijking en intensieve landbouw op het milieu groot. Die druk moet naar beneden, om het verlies aan biodiversiteit te vertragen en de waterkwaliteit en bodemgezondheid te verbeteren.
Slechts 14,6 procent van het land is beschermd natuurgebied, wat onder de EU-doelen ligt. Anderzijds is 37,8 procent van de Belgische zeegebieden beschermd, wat dan weer hoger is dan de Europese doelstelling.
Daarnaast zal ons land een versnelling hoger moeten schakelen om de uitstoot van broeikasgassen en luchtverontreinigende stoffen tegen 2030 met 47 procent te doen dalen, zoals afgesproken op Europees niveau.
Het energiesysteem draait bovendien nog grotendeels op fossiele en kernenergie. "Het aandeel hernieuwbare energie groeit, maar te traag", klinkt het. België blijft een voorloper in offshore windenergie, met de op vijf na grootste capaciteit wereldwijd in 2021, en breidt verder uit. Binnenlandse productie van zonne- en windenergie stuit echter op trage vergunningen.
Het mobiliteitssysteem blijft autogericht, met files en vervuiling tot gevolg. Elektrisch rijden wint wel aan terrein. Tegelijk bereikt het voedselsysteem zijn grenzen. België ondersteunt boeren met programma's en fondsen voor een rechtvaardige transitie. Tegelijk blijft duurzame voeding voor burgers moeilijk toegankelijk: voedselhulp neemt toe en opeenvolgende natuurcrisissen hebben de situatie verergerd.
België behaalt dan wel het Europese doel dat stelt dat de helft van stedelijk afval gerecycleerd moet worden. Daarnaast staat ons land op de vierde plaats in de EU als het gaat over het hergebruik van materialen.
"Als je deze cijfers bekijkt is net meer ambitie nodig", zegt Europees parlementslid Sara Matthieu (Groen). "Het rapport legt pijnlijk bloot wat stilstand ons allemaal kost: hogere energiefacturen, meer economische schade door overstromingen en bosbranden, en natuur die steeds sneller bezwijkt."
Matthieu hekelt voorts de besparingen die de Europese Commissie plant op natuurherstel. Zo wordt het LIFE-budget voor natuurherstel afgebouwd. "Dat is waanzin", zegt Matthieu. "We moeten net het omgekeerde doen: fors investeren via een ambitieuze wet op klimaatadaptatie. Want elke euro die we nu investeren in natuurherstel bespaart ons straks miljarden euro's om schade te vergoeden."
bron: belga
Delen via e-mail