Mediplanet/Pharmaplanet

Dit artikel, getiteld "Covid-19: geen einde in zicht... " is problematisch op verschillende manieren. Het zet de lezer op het verkeerde been door foute informatie te suggereren, belangrijke context weg te laten, en zo onterecht angst te zaaien.

Ten eerste denk ik niet dat er nog een goed geïnformeerd wetenschapper of arts bestaat die denkt dat wie een Covid-19 infectie doormaakte of wie gevaccineerd is niet meer kan besmet worden. Dit is al meer dan een jaar oncontroversieel. Maar belangrijker dan bescherming tegen infectie is natuurlijk bescherming tegen ernstige ziekte.

Mijn tweede en voornaamste kritiek betreft echter de volgende zin:

"Het nieuwe van deze studie is dat zij aantoont dat bij elke nieuwe besmetting het risico op het ontwikkelen van een ernstige infectie toeneemt".

Die kan immers op twee manieren worden geïnterpreteerd:

(1) Dat een 2e infectie gemiddeld ernstiger is dan een 1e.

(2) Dat een 2e infectie een van nul verschillend risico inhoudt.

Enkel interpretatie (2) kan uit dit Nature Medicine artikel worden geconcludeerd, maar dat is tevens een triviale interpretatie: het is nogal evident dat ziek zijn meer risico inhoudt dan niet ziek zijn, of het nu Covid-19 is of iets anders. Daarom denk ik dat interpretatie (1) de interpretatie is die een aandachtige lezer eraan zal geven, zeker gezien de alarmerende titel van jullie artikel. Maar die interpretatie volgt niet uit het Nature Medicine artikel, en ze is zelfs manifest fout (zie verder).

Iets verderop geven jullie wel de correcte interpretatie, met enkele cijfers. Maar interpretatie (1) weerleggen of onmogelijk maken doet deze passage niet. Nochtans doet het Nature Medicine artikel dat wel, en wel zeer expliciet: "Our analyses should not be interpreted as an assessment of severity of a second infection versus that of a first infection, nor should they be interpreted as an examination of the risks of adverse health outcomes after a second infection compared to risks incurred after a first infection."

Het spreekt voor zich dat het verschil tussen beide interpretaties cruciaal is. Er is namelijk overweldigende evidentie dat een eerste infectie goed beschermt tegen herinfectie en vooral tegen ernstige ziekte. Zie bvb:

* https://www.thelancet.com/journals/lanmic/article/PIIS2666-5247(22)00287-7/fulltext (zeer recent The Lancet Microbe artikel)

* https://jamanetwork.com/journals/jama/fullarticle/2796893 (vrij recente studie uit North Carolina)

* https://journals.plos.org/plosone/article?id=10.1371/journal.pone.0268797 (studie uit India, in mei gepubliceerd)

* https://www.medrxiv.org/content/10.1101/2022.10.02.22280610v1.full.pdf (dit is een preprint met een meta-analyse, zie dus ook de referenties in dit artikel)

* https://www.thelancet.com/journals/laninf/article/PIIS1473-3099(22)00578-3/fulltext (recente The Lancet Infectious Diseases studie)

* https://www.medrxiv.org/content/10.1101/2022.10.31.22281756v1 (een preprint over bescherming tegen herinfectie afhankelijk van vaccinatie- en infectie-geschiedenis, met als een van de conclusies: "No reinfection in any cohort progressed to severe, critical, or fatal COVID-19.")

* https://www.nejm.org/doi/full/10.1056/NEJMc2209371 (een studie specifiek bij kinderen)

Het omgekeerde van wat aandachtige lezers uit jullie artikel zullen onthouden is dus waar. 

Op geen enkele manier geeft jullie artikel ook aan dat de studiepopulatie in het geciteerde Nature Medicine artikel veteranen zijn, met een gemiddeld zeer slechte gezondheid en hoge leeftijd, voornamelijk ongevaccineerd, en voornamelijk mannen. De studie-periode beslaat ook in belangrijke mate de pre-omicron periode.

Hieruit algemene conclusies trekken, zoals jullie artikel doet, is niet correct. In Vlaanderen en Belgie zijn er zelfs bijna geen mensen (meer) zijn zoals in deze populatie.

De titel "Covid-19: geen einde in zicht..." is dan ook totaal ongepast, a fortiori in een publicatie die artsen en apothekers wil informeren. Op geen enkele manier geeft dit Nature Medicine artikel hier aanleiding toe. Het is evident dat Covid-19 niet weggaat, dat is al meer dan een jaar oncontroversieel (en al veel langer aanvaard door een deel van de wetenschappers). Dit Nature Medicine artikel zegt niet veel meer dan dat bij oude ongezonde ongevaccineerde mannen een herinfectie nog steeds risico's inhoudt. Ik ben geen arts of apotheker, maar ik durf te denken dat er nogal wat virale infecties zijn waarvoor dat opgaat.

Dit soort verkeerde representaties van wetenschappelijke artikels zijn niet onschuldig. Toen dit artikel als preprint afgelopen zomer beschikbaar kwam, had ook een Vlaams gouverneur zich erdoor laten misleiden. Het bracht die gouverneur ertoe om, ondanks de toen vrij lage Covid19-circulatie, terug te pleiten voor het herinvoeren van bepaalde maatregelen. Gelukkig is het zover niet gekomen.

Meer algemeen zorgt dit soort artikels bij de bevolking voor onnodige ongerustheid en angst, zeker als artsen of apothekers deze foute boodschap mee verspreiden na lezing van jullie artikel. Dat is vanzelfsprekend nefast voor het algemeen welzijn, en het kan leiden tot onnodige medische en niet-farmaceutische interventies, spontane gedragsveranderingen die op termijn schadelijk zijn voor het welzijn en het sociaal weefsel, enzomeer

Tijl Debie UGent

De redactie is niet verantwoordelijk voor de inhoud van externe bronnen