Foto: Shutterstock
De vraag naar de oorsprong van SARS-CiV-2 is een heet hangijzer. Van schubdier naar vleermuis, en dan naar de mens, hoe muteerde het virus om ons te bereiken? Deze vraag wordt beantwoord in een artikel gepubliceerd in PLoS Biology, waarvan Prof. Dr. Philippe Lemey van het Rega Instituut (KULeuven) een van de auteurs is...
Een internationaal team, met inbegrip van België, heeft zopas een studie gepubliceerd waarin gebruik wordt gemaakt van hun ervaring met de analyse van gegevens over HIV en andere virussen om SARS-CoV-2 te bestuderen. Hierdoor konden zij evolutionaire handtekeningen in de virale genomen herkennen op basis van tientallen jaren theoretische kennis van moleculaire evolutionaire processen.
Door de mutatieprocessen van SARS-CoV-2 en verwante sarbecovirussen (de groep virussen waartoe SARS-CoV-2 van vleermuizen en schubdieren behoort) te bestuderen, vonden de auteurs bewijzen van vrij grote veranderingen, maar allemaal vóór het opduiken van SARS-CoV-2 bij de mens. Dit betekent dat de "generalistische" aard van veel coronavirussen en hun klaarblijkelijke gemak om van gastheer te veranderen SARS-CoV-2 een bijzonder vermogen gaven om mensen en andere zoogdieren te besmetten, maar deze eigenschappen zijn waarschijnlijk in vleermuizen geëvolueerd voordat zij zich naar de mens verspreidden.
De auteurs merken op dat het interessant is dat een van de meest verwante vleermuisvirussen, RmYN02, een intrigerende genomische structuur heeft die bestaat uit zowel SARS-CoV-2-achtige als vleermuisvirusachtige segmenten. Het genetisch materiaal draagt de twee verschillende compositiesignaturen (in verband met de werking van de antivirale immuniteit van de gastheer). Dit bevestigt dat deze verandering in evolutionaire timing plaatsvond bij vleermuizen zonder dat daarvoor een intermediaire diersoort nodig was.
Naar alle waarschijnlijkheid is de reden voor de "versnelling" van SARS-CoV-2 in de zin van een verhoogde evolutiesnelheid tegen eind 2020, die gepaard gaat met meer sterk gemuteerde lijnen, dat het immunologische profiel van de menselijke bevolking is veranderd. Tegen het einde van 2020 kon het virus steeds meer in contact komen met de bestaande immuniteit van de gastheer, aangezien het aantal eerder besmette personen nu groot was. Dit maakte het mogelijk varianten te selecteren die een deel van de reactie van de gastheer konden omzeilen. In combinatie met deze immuunontwijking bij langdurige infecties in chronische gevallen (bv. bij immuungecompromitteerde patiënten), leidt deze nieuwe selectieve druk tot een toename van het aantal mutanten van het virus.
Het is belangrijk te begrijpen dat SARS-CoV-2 een acuut virus blijft, dat in de overgrote meerderheid van de infecties door de immuunrespons wordt opgeruimd. De variant van januari 2020, die in alle huidige vaccins wordt gebruikt om de beschermende immuniteit te versterken, wordt nu echter versneld afgeschaft. De huidige vaccins zullen blijven werken tegen de meeste circulerende varianten, maar naarmate de tijd verstrijkt en het verschil tussen het aantal gevaccineerden en niet-gevaccineerden toeneemt, neemt ook de mogelijkheid toe dat vaccins worden omzeild.
Voor onderzoekers is het dus van essentieel belang iedereen zo snel mogelijk in te enten!
Delen via e-mail